درباره کتاب «مشاهده دریافتی؛ مشاهده و مستندسازی با استفاده از نمونه کارگاه آموزش طبیعت»

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی، کتاب «مشاهده دریافتی؛ مشاهده و مستندسازی با استفاده از نمونه کارگاه آموزش طبیعت» کاری از مرجان عالم زاده مربی کارگاه آموزش طبیعت در دانشگاه کلن و گرد. ا. شفر استاد تعلیم و تربیت دانشگاه کلن، کتابی است برای بیداری شوق مشاهده و دریافت این نکته که چگونه می‌توان زندگی روزمره را با حفظ ضوابط تعلیم و تربیتی آن، همسو با پرسش‌ها و علاقه‌های کودکان شکل داد.

کتابی که می‌کوشد با مثال‌های عملی از کارگاه آموزش طبیعت دقیقا «مشاهدۀ دریافتی» را توصیف و شیوه پدید آوردن فرهنگ یادگیری در یک مرکز آموزشی را تدریس کند.

«مشاهدۀ دریافتی» شکلی از برقراری ارتباط و تفاهم برای گوش سپردن به صداهای کودکان، یافتن فرم برای مستند کردن دریافت‌ها و سرانجام پاسخ به بچه‌ها در زندگی روزمره آموزشی است. این روش نگرشی است که به کودک علامت می‌دهد من به تو، به احساس و افکار و ایده‌هایت علاقمندم و تو را درمی‌یابم.

در جریان «مشاهدۀ دریافتی» مربی مشاهده‌گر با تمام حواس، با ادراک و احساسات خود در موقعیت کودک سهیم می‌شود و با دوربین عکاسی و خودکار یادداشت برمی‌دارد. این یادداشت‌ها مجموعه سندهایی خواهند شد که به عنوان حافظه مشترک کودکان و نیروهای متخصص، چشم‌اندازهایی برای کار تعلیم و تربیت  و مبنایی برای همکاری با پدر و مادر و مدرسه استفاده خواهد شد.

در نخستین فصل «درک آموزش» درباره شناخت کودک از جنبه آموزشی بحث و با بررسی دقیق فرایند یادگیری کودک تاکید می‌کند مشارکت کودک در محیط اجتماعی و فرهنگی خود، اساسی‌ترین تفکر درباره فهم آموزش است و بزرگسالان بیش از هر چیز مکلفند یک محیط اجتماعی و چارچوبی واقع‌بینانه برای کودکان فراهم و تضمین کنند که به آن‌ها امکان دهد توان مربوطه را تا حد امکان به کار گیرند و آن را بیشتر توسعه دهند.

دومین فصل به نام «مبانی مشاهده دریافتی» تمرکز خود را به فرآیندهای آموزشی کودک اختصاص داده است. در این فصل آمده است که کودک در فرایند آموزش با اوضاع و شرایط محیط اطراف و با هم نوع خود به گونه‌ای برخورد می‌کند که می‌تواند از این طریق تصویری از جهان و خودش به دست آورد و با کمک این تصویرها رابطه خود را با جهان عینی و ذهنی، با انسانهای دیگر و با خودش تنظیم کند.

«کاربرد عملی مشاهده دریافتی» عنوان سومین فصل کتاب است که در آن چهار گام روش مشاهده شامل مشاهده همراه با دریافت،  توصیف، بازتاب و مستند کردن توضیح داده می‌شود. در این فصل به مشاهده‌گر آموزش داده می‌شود که مشاهدات خود از فعالیت کودک را یادداشت و در سند کتبی، صوتی و تصویری ثبت و سپس داستان آن را روایت کند.

در فصل چهارم «یک راهنمای تشخیص موقعیت برای مشاهده دریافتی» تمام مطالب کتاب خلاصه و مرور می‌شود تا خوانندگان آماده مطالعه پنجمین فصل «مثال‌های عملی از کارگاه آموزش طبیعت» شوند و در آن نمونه‌های کار عملی یک مربی و یادداشتهای او در نقش‌های مشاهده‌گر، انگیزه‌دهنده و همبازی را بررسی کنند.

جان کلام کتاب این است که نگرش «مشاهدۀ دریافتی» مستلزم دقت کامل به لحظۀ حال است و راهی است برای ‌‌کمک به درگیری کامل با یک وضعیت، خواه برای چند دقیقه باشد، خواه حتی برای یک ساعت.

کتاب «مشاهده دریافتی؛ مشاهده و مستندسازی با استفاده از نمونه کارگاه آموزش طبیعت» نوشته مرجان عالم‌ زاده و گرد. ا. شفر با ترجمه مهوش ناطق را انتشارات جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در ۱۸۸ صفحه و با قیمت  275 هزار تومان رهسپار بازار کتاب کرده است.