توجه ویژه به اصلاح سبک زندگی عامل اصلی مبارزه با بروز سرطان

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی، دکتر رضاجعفرزاده با بیان این مطلب افزود: سرطان برای سالیان متمادی به عنوان یک بیماری چند عاملی که بیشتر افراد بالای 50 سال را مبتلا می‌کند شناخته شده بود اما مطالعات جمعیت شناختی اخیر نشان داده‌اند که بروز سرطان‌های اندام‌های مختلف (از جمله سرطان پستان، دستگاه گوارش، رحم، مری، مجرای صفراوی خارج کبدی، کیسه صفرا، سر و گردن، کلیه، کبد، پانکراس، پروستات، معده و تیروئید) در افراد بالغ کمتر از 50 سال نیز در بسیاری از نقاط جهان افزایش یافته است.

وی تصریح کرد:  افزایش بروز سرطان‌های زودرس؛ پیامدهای شخصی، اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی دارد. بازماندگان سرطان‌های زودرس در معرض خطر بیشتری از مشکلات سلامتی طولانی مدت مانند ناباروری، بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان‌های ثانویه هستند.

وی تصریح کرد: با توجه به افزایش بار سرطان در میان بزرگسالان جوان که در برخی از محافل علمی با عنوان "اپیدمی سرطان زودرس یا سونامی سرطان" از آن یاد می شود، بروز سرطان‌های زودرس به عنوان یک اولویت تحقیقاتی در بسیاری از مراکز علمی مورد ارزیابی و توجه پژوهشگران  قرار گرفته است.

عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی بیان کرد: تفاوت‌ها در اپیدمیولوژی و ویژگی‌های بالینی، پاتولوژیک و مولکولی به وضوح بین سرطان‌های زودرس و دیررس قابل مشاهده است. علاوه بر این، سرطان‌های زودرس در هر ارگان بدن انسان یک موجودیت همگن نداشته و طیف متغیری از ویژگی های بالینی و پاتولوژیک را در نشان می‌دهد.

دکتر جعفرزاده اظهار کرد: افزایش بروز سرطان‌های زودرس احتمالاً تا حدودی به افزایش میزان غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان ها قبل از سن 50 سالگی نسبت داده می‌شود. با این حال، افزایش بروز سرطان‌های زودرس در چندین اندام، مانند سرطان روده بزرگ و پانکراس، که ممکن است به طور کامل با غربالگری تشخیص داده نشود نیز در جوامع مختلف آشکار است. این روند می تواند منعکس کننده افزایش مواجهه با عوامل خطر در اوایل زندگی و/یا سنین جوانی باشد.

وی ادامه داد: مطالعات متعددی نشان می‌دهد که نخستین مراحل سرطانی شدن سلول‌های بدن ممکن است در اوایل زندگی و یا سنین جوانی شروع شوند. حتی جنین انسان در زمان رشد و نمو در رحم نیز می‌تواند در معرض بسیاری از عوامل خطر قرار گرفته و به دنبال برنامه‌ریزی مجدد سلولی اثرات طولانی‌مدتی بر استعداد ابتلا به بیماری‌های مزمن برای جنین ایجاد شود.

وی با تاکید بر اینکه برخی مطالعات نشان داده‌اند چاقی مادر تا حدودی خطر ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش را در فرزندان افزایش می‌دهد، یادآور شد:  همچنین قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونیزان عامل دیگری است که در دوران کودکی یا جوانی می‌توانند بر خطر ابتلا به بیماری های مزمن تأثیر گذار باشد.

وی افزود: از سوی دیگر، اجزاء رژیم غذایی ناسالم و سایر رفتارهای نادرست سبک زندگی (مانند سیگار کشیدن و مصرف الکل) اغلب با هم مرتبط هستند و تفکیک عوامل خطر بروز سرطان و تخمین اندازه اثر واقعی هر عامل خطر امری بسیار دشوار است.

وی ادامه داد:علاوه بر این، با توجه به تغییرات زیست محیطی قابل توجهی که از اواسط قرن بیستم رخ داده است، درک بهتر از اثرات قرار گرفتن در معرض عوامل خطر زیست محیطی (مانند آلودگی هوا و آب) نیز بسیار حائز اهمیت است.

به گفته وی، سایر عواملی که کمتر مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و در طول قرن بیستم بر چندین نسل تأثیر گذاشته‌اند عبارتند از تغییر در الگوهای خواب و قرار گرفتن در معرض نور در شب. شواهد متعددی حکایت از وجود ارتباط بین الگوهای خواب (مانند کار در شیفت شب) و ناهنجاری‌های متابولیک سیستمیک مانند چاقی و دیابت دارد که هر دو از عوامل خطر سرطان هستند.

وی گفت: تقریبا نیمی از سرطان‌ها با اصلاح سبک زندگی و تغذیه سالم قابل پیشگیری هستند. بسیاری از عوامل مرتبط با سبک زندگی نادرست که استعداد ابتلا به سرطان‌ها را در بزرگسالی افزایش می دهند اغلب از دوران کودکی و یا نوجوانی سرچشمه می گیرند.

دکتر جعفرزاده تاکید کرد: رواج رژیم غذایی و سبک زندگی سالم (در عین پرهیز از غذاها و نوشیدنی‌های ناسالم، پرهیز از کم تحرکی و پرهیز از مصرف الکل و/یا سیگار کشیدن) در بین نوجوانان و جوانان، عامل اصلی کاهش احتمال بروز سرطان ها در بزرگسالی خواهد بود.

عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: اجتناب از رفتارهای ناسالم برای کودکان و والدین آن‌ها مفید بوده، رفاه آن‌ها را افزایش می‌دهد و بار اجتماعی مرتبط با بسیاری از بیماری های مزمن را کاهش می‌دهد.